O Congreso vén de aprobar a Lei 8/2021, do 2 de xuño, pola que se reforma a lexislación civil e procesual para o apoio ás persoas con discapacidade no exercicio da súa capacidade xurídica. O seu fundamento é a adecuación do noso ordenamento xurídico á Convención Internacional sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade, feita en Nova York o 13 de decembro de 2006, vinculante como tratado internacional.
Principais novidades
Entre as súas principais novidades destacan as seguintes:
- Séguese o principio da vontade da persoa e non o de “mellor interese”, como facía a antiga Lei. Neste sentido, dereito a tomar as súas propias decisións, a persoa decide quen quere que lle apoie e como quere que lle apoien.
- Substitúense os procesos de modificación da capacidade polos dirixidos a prover de apoios ás persoas con discapacidade. Así, Artigo 250: As institucións xurídicas de apoio para o exercicio da capacidade xurídica das persoas que o precisen son: garda de feito, curatela (axuda de modo continuado) e defensor xudicial (axuda ocasional). A curatela, pasa a ser unha figura con carácter asistencial que só terá carácter representativo en casos especialmente graves. O xuíz establecerá en que actos concretos debe intervir a persoa que exerce a curatela e se a súa intervención terá carácter asistencial ou representativo, de modo que, todas as accións que non estean recollidas na sentenza, poderán ser realizadas sen apoio pola persoa con discapacidade. Con carácter xeral, a curatela será asistencial.
- Desaparece deste xeito a incapacidade xurídica (Tutela, Patria Potestade Prorrogada e Patria Potestade Rehabilitada). A Tutela queda restrinxida só a menores de idade.
- Regúlase a autocuratela (poderes e mandatos preventivos), de modo que calquera persoa, en previsión de que nun futuro poidan concorrer circunstancias que lle dificulten a súa capacidade xurídica, poderá propoñer en escritura pública o nomeamento ou a exclusión dunha ou varias persoas determinadas para o exercicio da función de curador. Son vinculantes estas disposicións para o xuíz.
- A autorización xudicial vai ser para actos moi restrinxidos.
- Medidas revisadas en prazo máximo de 3 anos.
- Novo capítulo para regular o expediente de declaración de prodigalidade.
- Non necesario avogado e procurador na autorización ou aprobación xudicial de actos de alleamento ou gravame de bens pertencentes a persoas con discapacidade nos casos nos que a contía da operación supere os 6.000 €, senón só cando sexa necesario por razóns de complexidade da operación ou pola existencia de intereses contrapostos, porque xa vai haber control xudicial. (evitar así gastos innecesarios á persoa con discapacidade).
- Non tantas vistas, por tanto, para aprobación de inventarios cando non haxa complexidade.
- Os titores, curadores e defensores xudiciais nomeados baixo o réxime da lexislación anterior exercerán o seu cargo conforme ás disposicións desta lei a partir da súa entrada en vigor. Aos titores das persoas con discapacidade aplicaránselles as normas establecidas para os curadores representativos, aos curadores dos emancipados cuxos proxenitores falecesen ou estivesen impedidos para o exercicio da asistencia previda pola lei e dos menores que obtivesen o beneficio da maior idade aplicaránselles as normas establecidas para o defensor xudicial do menor e aos curadores dos declarados pródigos aplicaránselles as normas establecidas para os asistentes. Quen viñese actuando como gardadores de feito suxeitarán a súa actuación ás disposicións desta lei. Quen ostente a patria potestade prorrogada ou rehabilitada continuarán exercéndoa ata que se produza a revisión no prazo máximo de dous anos, podendo solicitar adaptalo á Lei desde o momento en que entre en vigor.
Información extraída de UMASAM (Federación Salud Mental Madrid).
