A Confederación SALUD MENTAL ESPAÑA elaborou o documento “Intervención con persoas con problemas de saúde mental ante a situación de emerxencia ocasionada polo COVID-19”, unha guía de actuación dirixida a Forzas e Corpos de Seguridade do Estado e Membros das Forzas Armadas, ante a situación de estado de alarma decretada en España.
A elaboración do documento, que conta coa colaboración do Ministerio de Sanidade, Consumo e Benestar Social, enmárcase dentro da campaña #SaludMentalVsCovid19, cuxo obxectivo é velar polo benestar e o cumprimento dos dereitos das persoas con problemas de saúde mental durante a corentena.
O obxectivo da guía é dar pautas de actuación aos e ás profesionais das Forzas e Corpos de Seguridade do Estado e Membros das Forzas Armadas para evitar situacións de discriminación ás persoas con problemas de saúde mental e vulneración dos seus dereitos, xusto no momento no que máis apoio necesitan, favorecendo intervencións nas que estes dereitos queden garantidos.
Barreiras ás que se enfrontan as persoas con problemas de saúde mental
A desinformación e falta de coñecemento sobre a saúde mental e os diferentes problemas que esta pode conlevar, produce que en moitas ocasións a sociedade discrimine ás persoas con trastorno mental. Por iso, a guía comeza explicando que é un problema de saúde mental e cales son as principais barreiras ás que se enfrontan estas persoas durante este período de corentena.
Entre elas, atópanse as barreiras ambientais (ausencia de comunicación de riscos adaptada ás circunstancias da persoa), as barreiras institucionais (como a falta de protocolos para atender a estas persoas durante o illamento ou a ausencia de mecanismos de protección ante as diversas vulnerabilidades ás que se enfrontan) ou as barreiras actitudinais (é dicir, os prexuízos, o estigma e a discriminación).
A guía detalla ademais que efectos pode experimentar unha persoa ante unha situación de crise como a que xerou o COVID-19. Entre eles, están síntomas físicos (como tremores ou esgotamento), ansiedade, medo ao descoñecido, confusión, desconfianza, desorientación, irritabilidade, etc.
O documento explica que é moi frecuente non apreciar a primeira ollada un problema de saúde mental, e que non sempre ten que ter acreditado un grao de discapacidade para necesitar efectuar saídas terapéuticas. Ante esta situación, infórmase ás Forzas e Corpos de Seguridade sobre cales son os documentos acreditativos que poden xustificar unha saída, e, doutra banda, en ausencia de documentos, recoméndase prestar atención aos factores condutuais ou de risco que poida presentar a persoa.
Recomendacións se se detecta un problema de saúde mental
En primeiro lugar, é necesario mostrar boa comunicación. A situación de crise que estamos a vivir pode agudizar procesos previos ou xerar outros novos que se manifesten en cadros de irritación, ansiedade ou confusión. Por tanto, é fundamental manter a calma, sen presionar á persoa nin falar demasiado, usar unha linguaxe sinxela, e dirixirse directamente a ela e non ao acompañante, no caso de que o leve.
Axudar á persoa a tranquilizarse no caso de que senta confusa ou excedida polos acontecementos, é outra das pautas. Para iso, é conveniente evitar o uso de sirenas, falar cun ton de voz baixo e pausado e non mostrar unha linguaxe corporal ameazante.
Se é necesario, as e os profesionais das Forzas e Corpos de Seguridade poden buscar apoio específico sociosanitario para levar a cabo a intervención (traballo social, psicoloxía, etc.) para atender de forma individualizada cada caso.
Ante situacións de descompensación, tales como alucinacións visuais ou auditivas, a guía recomenda non criticar nin discutir o que se ve, pero si explicar que a outra parte non o percibe. Non hai que minimizar as sensacións das persoas. Tamén é clave mostrar empatía e cambiar a conversa cara a outras temáticas.
Por último, recoméndase tomarse tempo nestas intervencións, respectando os tempos e silencios de cada persoa.
Respectar os “paseos terapéuticos”
Desde SALUD MENTAL ESPAÑA apláudese a iniciativa do Ministerio do Interior de lembrar á sociedade que é necesario respectar os “paseos terapéuticos” das persoas con discapacidade intelectual e autismo, ante as situacións provocadas por algúns veciños que increpan ou apupan a estas persoas desde os seus balcóns.
Con todo, a Confederación reclama que en futuras comunicacións fágase tamén mención específica ás persoas con problemas de saúde mental, cuxas saídas con este fin tamén están recollidas pola normativa que regula a limitación da circulación durante o estado de alarma.
