Skip to main content
SALUD MENTAL ESPAÑA denuncia a irresponsabilidade dalgúns medios de comunicación e mostra o seu rexeitamento ante o tratamento mediático que, desde onte, están a realizar acerca deste caso. “Este tipo de informacións, que se basean en prexuízos e estereotipos, fomentan a discriminación e o odio cara a colectivos maltratados e vulnerables xa de seu”, afirma o presidente da Confederación, Nel González Zapico. Neste caso, as informacións afectan a persoas con problemas de saúde mental, pero outras veces ocorre o mesmo con poboación migrante, menores, ou persoas con discapacidade en xeral.
A crenza xeneralizada de que os problemas de saúde mental están intimamente relacionados coa violencia non ten base científica algunha. Non é certo que as persoas con trastornos mentais sexan máis agresivas nin teñan máis probabilidades de cometer actos violentos que as persoas sen estes problemas. De feito, ocorre en máis ocasións que este colectivo sexa vítima de agresións, malos tratos e abusos que responsable dun acto violento. Tan só entre un 3 e un 5 por cento dos actos violentos que ocorren na comunidade son atribuíbles a problemas de saúde mental.
“Da mesma forma que as noticias non recollen se unha persoa que cometeu un acto violento ten diabetes ou é hipertensa, non deberían facelo tampouco cando ten un problema de saúde mental. Implícita e inxustamente, os medios que así o fan, están a presupoñer que é a causa, sen contrastalo. E isto está lonxe de axustarse á ética xornalística”, apunta González.
En moitas ocasións confúndense as causas reais dunha agresión ou conduta violenta relegándoa a un problema psiquiátrico, cando pode deberse a problemas socioeconómicos, consumo de drogas, violencia de xénero, educacionais, etc. Unha conduta violenta non pode xustificarse por mor dun problema de saúde mental, xa que moi poucas veces existe unha soa razón que explique un comportamento deste tipo.

Que é o que NON se debe facer?

Distintos medios de comunicación difundiron titulares e expresións estigmatizantes nas súas informacións nas cales se vincula directamente o problema de saúde mental coa violencia. Estes son algúns exemplos:
  • El Español: A esquerda aférrase ao “fascismo” aínda que a navalla enviouna un tolo
  • El Mundo: O PSOE fai campaña coa ameaza dun esquizofrénico
  • OK Diario: Un enfermo de esquizofrenia detido pola «ameaza fascista» a  Maroto: puxo o seu nome no remite
  • El Español: A esquerda aférrase á “ameaza fascista” a pesar de que o coitelo a Maroto enviouno un esquizofrénico
  • Voz Populi: Identifican a un esquizofrénico como autor da carta cunha navalla enviada a Reyes Maroto
  • La Vanguardia: O autor das ameazas a Maroto é un veciño do Escorial con problemas de saúde mental
  • Libertad Digital: A verdade tras a ameaza a Reyes Maroto: un  esquizofrénico que incluíu o seu nome e dirección no remite
  • ABC: O autor do envío dun paquete cunha navalla a Maroto é un esquizofrénico do Escorial

Como se debe informar de maneira adecuada e sen estigmas?

Informar sen estigmas é posible, tal e como están a demostrar algúns medios de comunicación. Algunhas das claves son:
  • Non vincular de forma automática a violencia cos problemas de saúde mental. Este é un dos estereotipos que máis dano fai ao colectivo.
  • Entender e reflectir que as persoas, sas ou enfermas, son ante todo persoas, e que todo individuo ten múltiples facetas (laboral, persoal, familiar, etc.).
  • Evitar  etiquetar ás persoas substantivando a súa condición: “un  esquizofrénico”, “un depresivo”, “unha  anoréxica”, etc. O feito de empregar esta linguaxe contribúe ao estigma xa que reduce á persoa a unha única característica: o seu trastorno mental, cando se trata dunha circunstancia máis da súa vida. Da mesma forma que dificilmente oiremos falar dun “sidoso” ou un “canceroso” para referirnos a persoas con estas doenzas, a recomendación é non usalo tampouco no caso da saúde mental.
Algúns exemplos dun tratamento correcto desta noticia son os seguintes:
Desde a Confederación, ínstase os medios a seguir as recomendacións da Guía de Estilo sobre Saúde Mental para Medios de Comunicación, elaborada polo Grupo de Comunicación do movemento asociativo de SALUD MENTAL ESPAÑA, na que se ofrecen recomendacións para tratar a saúde mental de forma adecuada e sen estigmas. “É posible informar correctamente, o que se necesita é fuxir do sensacionalismo e, sobre todo, a vontade de facelo”, conclúe González.